gày 31 tháng 8 tới đây là kỷ niệm 10 năm cái đêm oan nghiệt khi chiếc xe Mercedes mà Công Nương Diana đi trong đó đâm mạnh vào thành hầm dưới tháp Eiffel, Paris cạnh dòng Sông Seine cướp đi một nhân vật của cộng đồng thế giới, kéo theo cái chết của người bạn đồng hành , Dodi Fayed và người tài xế của họ. Cái chết của Công Nương Diana gây bàng hoàng xúc động cho cả nước Anh và toàn thế giới. Hàng triệu người đã tỏ lòng thương tiếc Công Nưong Diana. Chưa bao giờ lòng tưởng nhớ một nhân vật đạt đến mức quy mô lớn lao như vậy tại Anh Quốc từ sau cái chết của Nữ Hoàng Anh Victoria và Thủ Tướng Winston Churchil. Đã có 2 triệu người tham dự đám tang Công Nương. Lý do đưa đến cái chết của Công Nương Diana là người tài xế đã uống nhiều rượu với nồng độ gấp 3 theo luật pháp của Pháp cho phép, và lái xe với tốc độ 120 miles/giờ tương đương với 196 kms/giớ. Tai nạn xãy ra lúc 12:35 sáng chủ nhật, và cái chêt của Diana Spencer được loan báo vào lúc 4 giờ sáng cùng ngày theo giờ địa phương Paris. Tang lễ được cử hành vào ngày 3/9/97. Sau khi xãy ra tai nạn 6 phóng viên nhiếp ảnh và nhà báo săn đuổi chiếc xe Công Nương đã bị bắt để điều tra về tội ngộ sát và không giúp đở những người đang bị nguy hiễm tính mạng.
Một người đã tự tử ngay sau khi tin Diana chết. Đó là một người Hồi Quốc tên Shehnaz Shafi từng chụp hình với Công Chúa Diana khi công chúa viếng thăm làng của anh hồi tháng 5 trước cái chết của Diana mấy tháng. Khi chết Shafi 39 tuổi có mang tấm hình anh chụp với Công Chúa Diana trong túi. Anh đã uống hai viên thuốc độc tối Thứ Hai (1/9/97) tại thành phố Ghujrat cách Lahore 50 dặm về phía Nam. Ngôi làng của anh có tên là Jalapur Jatan, Hồi Quốc.
Trở lại những năm tháng đánh dấu những bước ngoặt trong cuộc đời của Công Chúa Diana, ta thấy: 29-07-1981, lễ thành hôn với Thái tử Charles; 1982, sanh đứa con đầu lòng, William; 1992 ly dị chồng chấm dứt cuộc sống hoàng gia; 1993 bắt đầu công cuộc từ thiện giúp đỡ các trẻ em mồ côi và mỡ đầu chiến dịch chống mìn; 1997 làm bạn với Dodi Fayed. Sau này noi gương mẹ, các Hoàng tử cũng hoạït động từ thiện. William là người bảo trợ cho một trung tâm giúp đỡ người Homeless; Harry đỡ đầu cho một cơ quan giúp đỡ các trẻ em bị bệnh Aids ở Nam Phi Châu. Và đó cũng là ước vọng của Diana khi còn sống muốn các con mình thông cảm và xúc động trước những nỗi bất an, đau khổ của tha nhân và niềm hy vọng ước mơ của họ.
Ngày 1 tháng 7 năm 2007, các người con của Công nương, Hoàng Tử William và Harry, năm nay 24 và 22, đã chủ tọa một buổi hòa nhạc tại Vận động trường Wembley Stadium ở Luân Đôn; tiền thu được sẽ sung vào Quỷ Từ Thiện và Quỷ Tưởng Niệm Công Nương. Các hoàng tử muốn tổ chức một buổi Đại Hòa Tấu dành cho Công Nương thật sinh động và vui nhộn như Công Nương thường mong muốn lúc sinh thời. Đến ngày 31 tháng 8 năm 1997, Hoàng gia cũng như bạn hữu và đại diện các Hội Thiện Nguyện của Công Nương sẽ tham dự buổi lễ cầu hồn tại Luân Đôn, gồm cả hai bên gia đình nội ngoại cùng có mặt. Thái Tử Charles và bà vợ kế cũng muốn tham dự (Nữ Quận Công Cornwall -Camila Parker Bowles, người hoàn toàn có trách nhiệm về việc làm đổ vỡ cuộc hôn nhân của Charles và Diana. Họ ly thân năm 1992 và ly dị năm 1996).
Hoàng Tử William và Harry lúc nào cũng bày tỏ ước mong mẹ mình được an nghĩ. Nhưng vẫn thắc mắc tại sao mẹ mình đã chết, hoặc chỉ là một tai nạn hay do kết quả của một loại âm mưu nào khác đến nay vẫn chưa được giải quyết. Tháng 12 năm rồi (2006), một cuộc điều tra trong vòng 3 năm tốn 7.3 triệu do Quận Công Stevanens of Kinkwhelpington, một cựu Giám Đốc Cảnh Sát, đã đi đến kết luận trong bản tường trình dài 832 trang rằng không có âm mưu nào cả. Đây chỉ là một tai nạn. Tuy nhiên, bên gia đình của Diana vẫn chưa hài lòng về kết quả cuộc điều tra nói trên, và yêu cầu có thêm thời gian để thu thập bằng chứng về lý thuyết cho rằng nhóm quyền thế Anh Quốc chỉ huy bởi Hoàng gia đã dàn xếp cái chết của Diana.
Hoàng tử Harry nói rằng sẽ “không bao giờ hết thắc mắc” về sự thật đàng sau cái chết cũa mẹ mình. Cả William lẫn Harry đều cho biết cái chết của Diana trong một tai nạn xe hơi 10 năm trước đã là một bóng đêm che phủ suốt cuộc đời họ. Harry 22 tuổi, nói, “Bất cứ những gì xãy ra trong đường hầm ấy không bao giờ có một ai được biết. Và tôi chắc hẳn người ta sẽ luôn nghĩ về điều đó. Tôi sẽ không bao giờ ngưng thắc mắc về điều đó”.William, 24 tuổi, và là người xếp hàng thứ hai sẽ đội vương miện tượng trưng vương quyền nước Anh, cho biết nỗi nhớ về cái chết của mẹ cậu đã không vơi theo ngày tháng. Cậu nói, “Không có một ngày nào trôi qua mà tôi không nghĩ về cái chết của mẹ”. Khi mẹ mất William 15 và Harry 12.
Quay lại thời kỳ Diana trở thành Công Nương xứ Wales năm 1981, và đến ngày 10 tháng 12 năm 1992 Công Nương tuyên bố ly dị và rời khỏi Hoàng gia nươc Anh. Quyết định của Diana đã gây cú sốc mạnh cho cả nước Anh. Nỗi đau lòng của Diana tự nó đã bộc lộ ra ngoài qua quyết định chấp nhận ly dị của nàng, và nó cũng được toàn dân chúng Anh bàng hoàng chia sẻ. Trên đường phố Luân Đôn người ta chỉ nói về Công Nương, “ Thật là khủng khiếp, chúng ta sẽ thiếu vắng nụ cười của nàng”, các bà đều đồng thanh bảo nhau như thế. Nước Anh đã đánh mất nàng Công Chúa của truyện Thần Tiên Thế kỷ 20.
Công Nương bắt đầu nghĩ đến tương lai của hai con William và Harry vì đây là tương lai của nàng. Nhiều năm qua, William và Harry đã nhìn thấy sựï chia rẽ giữùa cha mẹ và nỗi khổ tâm của họ. Diana, Công Nương xứ Wales, có vẽ như đã được định mệnh an bài là phải sớm trở về với cát bụi một cách khác thường. Vào đầu thập niên 90, Charles và Diana bắt đầu xa cách nhau một thời gian khá lâu. Dư luận suy đoán về cuộc hôn nhân không hạnh phúc bắt đầu gia tăng mạnh mẻ. Lúc này Charles đang có mối liên hệ lâu dài với người đàn bà đã có chồng -Camilla Parker Bowles và điều này đã làm cho Diana có ý định tự tử. Đời sống hôn nhân của Diana được mô tả là một cuộc sống cô đơn, bất an, buồn phiền, bị tổn thương, và thiếu thốn tình cảm.
Những vấn đề rắc rối xãy ra hầu như là tại mẹ của Diana -Frances Shand Kydd, đã rời bỏ nàng lúc 5 tuổi mà Diana sẽ không bao giờ tìm lại được.
Nhắc đến mẹ của Diana, Frances Shand Kydd, được mô tả là một người dễ thông cảm và rất chân thật, không bao giờ sợ ai và điều gì cả, một người không quan tâm đến quy tắc, chỉ nghĩ đến sự chân thật và điều mình yêu thích. Lúc nào bà cũng tin tưởng vào sự bình đẳng và khuôn phép lịch sự và không bao giờ than vãn. Mặc dù từ trước đã là một tín đồ Tin Lành, sau này bà đã cải đạo qua Thiên Chúa Giáo. Bà mất năm 2004, ở tuổi 68 sau khi vật vã lâu ngày với bệnh suy thoái nảo bộ. Thánh lễ cầu hồn được tồ chức tại nhà thờ St. Columba ở Oban trên bờ biển Argyll trông lên các ngọn đồi cỏ xanh của các hòn đảo Mull và Kerrera. Hai cháu ngoại của bà là Hoàng tử William và Harry đã đến dự tang lễ. Thái tử Charles, người con rể trước đây của bà đã không có mặt trong buổi lễ. Trong số người dựï tang lễ, người ta thấy có các con gái của bà, Lady Sarah Mc Corquodale, Lady Jane Fellowes, và người con trai, Earl Spencer đã đọc ai điếu trước linh cữu của bà. Bà Frances Shand Kydd được an táng tại Nghĩa trang Pennyfuir nơi thành phố Highlands thân yêu của bà, chỉ cách Oban vài dặm.
Diana tách rời Hoàng gia, chấp nhận cuộc sống riêng tư. Cuối cùng ngày 9-12-99, Ông Thị Trưởng John Major tuyên bố trước Quốc Hội Charles và Diana ly thân. Nữ Hoàng Elizabeth II yêu cầu họ ly dị, và sau nhiều tháng tranh luận, họ đồng ý. Cuộc ly dị tiến hành vào ngày 28/08/1996. Điện Buckingham tuyên bố Diana vẫn còn là một thành phần của Hoàng gia. Công nương Diana là mẹ của vị vua tương lai và do đó nàng có một địa vị nhất định. Nàng và Charles chia sẻ trách nhiệm nuôi dưỡng William 15, và Charles 12. Không hề có tiền lệ dành cho Diana một vai trò mới nào. Nàng không phải là cựu phu nhân của Thái tử Wales. Mặc dù thực tế không được bổ nhậm một chức vụ gì, nàng vẫn làm việc hăng say và bảo vệ vị trí của mình như là một nhân vật quốc tế quan tâm đến việc cải thiện đời sống nhân loại. Nàng thành công trong việc chiếm được sự ngưởng mộ của hàng triệu người khắp thế giới trong lãnh vực nghiên cứu về bệnh AIDS, ung thư, tim mạch, và nổi bật nhất là việc tìm kiếm sự cấm đoán sử dụng bãi mìn. Ngoài các công việc trên, Công nương làm bổn phận người mẹ chu đáo săn sóc hai con, William vị vua tương lai, và Harry . Được biết trước khi bước chân vào Hoàng gia, nàng đã là một “Child-care worker”.
Sau ngày ly dị một năm, Công nưong Diana, 36 tuổi, hình như cuối cùng tìm được niềm vui nơi người bạn trai đầu tiên, Dodi Fayed mà không gặp phải điều gì rắc rối.
Dodi Fayed, tay ăn chơi đào hoa mà tên tuổi hiếm khi thấy xuất hiện trên báo chí mà không kèm theo danhh hiệu “Playboy”, là một người đàn ông sống rộng rải, phóng khoáng, lái xe nhanh, có nhà cửa khắp nơi trên thế giới, và hẹn hò với nhiều phụ nữ xinh đẹp nhất trưóc khi chiếm được tình cảm của Diana.
Là con trai của một tỉ phú Ai Cập, Mahomed al-Fayed, trên danh nghĩa một nhà đồng sản xuất phim và đồng kinh tài, Dodi Fayed đã nảy ra ý nghĩ làm tiền với những bộ phim như “Chariots of Fire”, “Hook”, và “The Scarlet Letter”. Nhưng anh chàng đẹp trai có nước da đen đen dòn, người thừa kế “Harrods”, một cửa hàng sang trọng ở Luân Đôn với công việc điều hành bận rộn hàng ngày đã không cầm chân được ông ta ngao du khắp thế giới và tiêu xài hoang phí tại các ngôi biệt thự ở Luân Đôn, New York, Los Angeles, Thụy Sĩ, Pháp quốc, và những cuộc vui chơi thâu đêm suốt sáng tại các điễm giải trí về đêm ở Luân Đôn.
Fayed được giáo dục như những người anh em khác với nhiều đặc ân, trước hết tại trường Le Rosey ở Thụy Sĩ, sau đó tại Học Viện Quân Sự Handhurst Anh quốc. Khi rời nhà trường, Hayed đã tiêu phí nhiều thì giờ vui chơi tại các câu lạc bộ giải trí Anh trong thập niên 70 -lúc nào cũng có một mỹ nhân bên cạnh. Fayed gặp Diana năm 1986, 5 năm sau ngày Công Chúa Diana thành hôn, khi đội bóng Pô-lô, môn chơi cỡi ngựa dùng chày đưa bóng vào cầu môn (do người cha làm chủ), đấu với đội Pô-lô của Thái Tử Charles tại Windsor Great Park, và đội của Fayed đã thắng.
Fayed đã lấy một cô người mẩu tóc vàng trong 8 tháng tên Suzanne Gregard; cô nàng nói rằng cuộc tình tuy tan vở vào năm 1987 do lối sống của hai thế giới khác nhau, nhưng vẫn giữ được mối thiện cảm với Fayed; cô tuyên bố với báo chí rằng người chồng cũ của cô là một gã tuyệt vời về mọi mặt với đầu óc rất khôi hài. Nàng nói, ”Anh ta rất lãng mạn, trầm tư và ít nói; đối với anh ta tất cả đều chẳng có gì là quan trọng. Có lần trong một bữa cơm tối có thắp nến, chiếc bàn ăn đột ngột đổ sụp làm văng con gà tây xuống sàn nhà, Mọi người đều cười xòa. Đây là điều mà tôi thích anh ta”.
Trong khi đời sống tình cảm của Fayed lên đến đỉnh vinh quang thì cuộc sống tài chánh gặp nhiều trở ngại. Fayed đưọc thân phụ chu cấp mỗi tháng $100,000 nhưng vẫn còn gặp rắc rối với cơ quan thuế vụ và nhà băng với những khoản tiền hàng ngàn có khi hàng triệu đô-la. Fayed ký chi phiếu không tiền bảo chứng và không trả nổi tiền thuê những ngôi nhà sang trọng tại Nam Cali. Tại Beverly Hills, một khu nhà sang trọng, ông ta thuê một loạt những ngôi nhà uy nghi đồ sộ với giá $20,000 đến $35,000 một tháng và luôn luôn bị thưa kiện gây khó khăn cho các chủ nhân.
Trong các buổi liên hoan, Fayed thường mời các diễn viên điện ảnh như Tony Curtis, Ryan O’Neal, Farrah Fawcett, và Robber Downey Jr.; ông mời toàn những nhân vật nổi tiếng đến dùng cơm tối, và ông ta chỉ ngồi nghe không nói nhiều. Và lúc nào cũng có những người đàn bà diễm kiều ngồi bên cạnh. Một cô bạn gái khác, người mẩu Kelly Fisher, đã thưa Fayed bội ước khi cô phải bỏ việc làm để lấy ông ta. Phát ngôn viên của Fayed đã bác bỏ lời cáo buộc này và nói rằng họ chỉ là bạn với nhau thôi trong khi thân phụ ông giới thiệu nàng công chúa vừa mới sống độc thân.
Fayed là người bạn đầu tiên của Diana mà dân chúng được biết kể từ sau cuộc ly dị với Charles. Fayed luôn luôn ở cạnh nàng trong 5 tuần lể cuối cùng và tỏ ra là một người đàn ông đang yêu đương say đắm. Trước khi xãy ra tai nạn, Diana và Fayed dùng cơm tại Hotel Ritz nơi công trường Vendome ở trung tâm Paris. Họ rời khách sạn bằng cửa sau để tránh khoảng 30 phóng viên nhiếp ảnh đang chờ họ ở cửa trước, và dùng chiếc xe Mercedes thuê của khách sạn. Người tài xế cũng là nhân viên của khách sạn mà chủ nhân là thân phụ của Fayed.
Khi đưọc hung tin, Thủ tướng Blair tuyên bố, “Tôi hoàn toàn chóng váng. Toàn nước Anh và tất cả chúng ta đang ở trong tình trạng sửng sốt và tang thương”. Tổng Thống Bill Clinton nói ông rất đau buồn về cái chết của Diana.
Gần đây Tina Brown, biên tập viên của tạp chí Vanity và New Yorker đã xuất bản cuốn sách nói về Công Nương Diana của xứ Wales với tựa đề “Diana Chronicles –Sử Biên Niên Diana”. Brown đã mô tả Công Nương Diana là một người đàn bà lãng mạn, tánh tình hay thay đổi, táo bạo, nhưng khéo léo và tốt bụng. Brown có gặp Diana vào một bữa ăn trưa ở New York vào tháng 7-97 trước khi Diana tử nạn cuối tháng 8-97. Brown cho biết Diana rất thích nước Mỹ và có ý định bắt đầu cuộc đời mới ở Mỹ.
Theo thống kê từ nước Anh và Mỹ cho biết chỉ 10 năm sau khi Diana mất đã có tới 15 cuốn sách được xuất bản liên quan đến cô: “Thiên sứ Diana”, “Kẻ Thao Túng-Diana”, “Người Sáng Lập Quốc Vương –Diana”, “Người Hủy Diệt Chế Độ Quân Chủ –Diana”…Và tập sách hình ghi lại tất cả hình ảnh của Diana trong suốt quá trình cuộc đời của nàng.
Sau cái chết của Công Nương Diana, chúng ta biết được nhiều chuyện qua sách báo nói về cuộc đời sôi nổi của nàng. Từ một cô gái xinh đẹp quý phái cao sang khác thường có một sức hấp dẫn kỳ lạ như phép mầu, không giống như những kiều nữ Marilyn Monroe hay Elizabeth Taylor với vẻ đẹp đầy nhục tính, Diana đã nhanh chóng bước lên nấc thang danh vọng làm vợ của Thái Tử xứ Wales, Hoàng Hậu tương lai của Vương quốc Anh. Nhưng rồi cuộc hôn nhân ngắn ngủi làm cho lòng nàng tan nát, đã có lúc muốn kết liễu đời mình. Sau khi ly dị Thái Tử Charles, Diana thấy ngay bổn phận đầu tiên là phải săn sóc dạy dỗ hai đứa con trai vị thành niên mà một sẽ là vua nước Anh sau này. Đó là Hoàng tử William. Diana cũng tìm được cách để khuây khỏa nỗi buồn phiền. Sẵn có lòng nhân ái, nàng dấn thân vào công việc từ thiện giúp đỡ người nghèo và bệnh tật, tàn phế vì dẫm phải mìn đang sống ở những nơi xa xôi hẻo lánh tận Phi Châu. Người ta vừa ca tụng vừa chê trách nàng: xinh đẹp, khéo léo, tốt bụng, nhân đức, tánh tình hay thay đổi, vàø lãng mạn. Vâng, Diana lãng mạn vì nàng cần được yêu thương. Trước hết nàng đã mất đi tình yêu thiêng liêng của người mẹ lúc mới lên năm. Lớn lên đến khi lấy chồng thì bị chồng phản bội. Chúng tôi nghĩ đây chính là những lý do đưa đẩy nàng phiêu lưu trên con đường tình ái. Nói đúng ra nàng muốn đi tìm tình yêu mà nàng đang khao khát, tình yêu mà vô tình nàng đã bị đánh mất…
Dodi Fayed là một nhân vật đặc biệt của giới ăn chơi quốc tế vung tiền qua cửa sổ, là một gã giang hồ lang bạt say mê đi tìm gái đẹp để hưởng thụ chưa biết tình yêu đích thực là gì. Thế mà khi gặp Diana chàng ta hình như muốn dừng bước giang hồ vì đã gặp được người đàn bà lý tưởng. Dodi Fayed đã yêu. Lúc nào chàng ta cũng ở bên cạnh Diana. Cuộc tình tuy ngắn ngủi nhưng thật lãng mạn. Fayed ra đi chẳng có gì để ân hận. Cuộc đời của chàng đã hưởng thụ đầy đủ nhửng gì mình khao khát ước muốn, nhất là chàng đã chiếm được trái tim của Diana.
Còn Công Nương Diana thì sao? Chắc nàng sẽ đau khổ khi bỏ lại hai đứa con trai còn nhỏ dại cần được bàn tay trìu mến của người mẹ săn sóc dạy dỗ, cũng như khi mẹ nàng rời bỏ nàng lúc đang còn là một đứa bé 5 tuổi thiếu mất tình yêu thương của người mẹ hiền.
Công Nương Diana lúc sinh tiền sống như một nàng tiên trong truyện cổ tích thần thoại. Đến khi chết, nàng cũng chết như một nàng tiên trong truyện cổ tích thần thoại. Lịch sử đã mỡ ra và Nàng Tiên Diana bắt đầu câu chuyện “Ngàn Lẽ Một Đêm Xứ Wales”…
Tháng Tám 2007.
